01 Μαρ Επιβάρυνση της ψυχικής υγείας μετά από δυστύχημα
Αν και ο κόσμος έχει δει πολλές φυσικές καταστροφές με την πάροδο του χρόνου, οι καταστροφές που προκαλούνται απο τον άνθρωπο συνεχίζουν να αυξάνονται, με εξίσου τραγικά αποτελέσματα. Ένα από τα συχνότερα τραυματικά γεγονότα που οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα αποτελούν τα δυστυχήματα στο οδικό δίκτυο ή και σπανιότερα τα δυστυχήματα στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Συνήθως, τα δυστυχήματα αυτά καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των δελτίων ειδήσεων, και αποτελούν την κύρια είδηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συχνά αποκαλύπτοντας εικόνες και λεπτομέρειες του ατυχήματος που διατηρούν το κοινό σε μία συναισθηματική εγρήγορση. Ως αποτέλεσμα της προβολής, υπάρχει μία κινητοποίηση για βοήθεια και προσφορά αλληλεγγύης, που είναι ευεργετική για τους επιζήσαντες και για τους μάρτυρες του τραυματικού γεγονότος.
Μετά το τραυματικό γεγονός, οι επιζήσαντες συχνά αισθάνονται μουδιασμένοι, αποπροσανατολισμένοι ή ανίκανοι να ενσωματώσουν τις δυσάρεστες πληροφορίες. Μόλις υποχωρήσουν αυτές οι αρχικές αντιδράσεις, οι άνθρωποι μπορεί να βιώσουν μια ποικιλία συμπτωμάτων Συνήθεις αντιδράσεις μπορεί να είναι:
- Έντονα ή απρόβλεπτα συναισθήματα όπως ένα ακαθόριστο αίσθημα ανησυχίας, νευρικότητα, θλίψη, ή κυκλοθυμία.
- Επαναλαμβανόμενες και έντονες αναμνήσεις του συμβάντος. Αυτές οι αναμνήσεις μπορεί να εμφανίζονται χωρίς προφανή λόγο και μπορεί να οδηγήσουν σε σωματικές αντιδράσεις, όπως ταχυκαρδία ή εφίδρωση.
- Δυσκολία συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων. Οι συνήθειες ύπνου και διατροφής μπορεί επίσης να διαταραχθούν – ορισμένα άτομα μπορεί να παρουσιάζουν υπέρπνοια, ενώ άλλοι βιώνουν απώλεια ύπνου και απώλεια όρεξης.
- Ευαισθησία σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι σειρήνες, οι δυνατοί θόρυβοι, οι μυρωδιές καψίματος ή άλλα περιβαλλοντικά ερεθίσματα μπορεί να διεγείρουν τις μνήμες του καταστροφικού γεγονότος αυξάνοντας σημαντικά την αγχώδη συμπτωματολογία. Αυτά τα ερεθίσματα πυροδοτούν τον φόβο ότι το στρεσογόνο γεγονός θα επαναληφθεί.
- Μπορεί να εμφανιστεί ευερεθιστότητα η οποία οδηγεί σε τεταμένες σχέσεις με μέλη της οικογένειας και συναδέλφους.
- Κάποια άτομα απομονώνονται από τις συνήθεις κοινωνικές δραστηριότητες.
- Μπορεί να εμφανιστούν πονοκέφαλοι, ναυτία και πόνος στο στήθος και μπορεί να χρειαστεί ιατρική φροντίδα. Οι προϋπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις μπορεί να επηρεαστούν από το στρες που σχετίζεται με το καταστροφικό γεγονός.
Τα συμπτώματα αυτά είναι ιδιαίτερα έντονα τις πρώτες ημέρες μετά το ατύχημα και σιγά σιγά με την κατάλληλη υποστήριξη, υποχωρούν. Το ανθρώπινο μυαλό είναι εξαιρετικά πολύπλοκο, αποτελούμενο από ένα πλέγμα νευρώνων, χημικών συνδέσεων και ορμονών. Όλα λειτουργούν ομαλά μέχρι να υπάρξει κάποια διαταραχή. Όταν το ανθρώπινο σώμα βιώνει ένα τραυματικό γεγονός, όπως ένα δυστύχημα, η ορμόνη του στρες κορτιζόλη εκτοξεύεται στα ύψη. Το σώμα μπαίνει σε μια αυξημένη κατάσταση πανικού. Δεδομένου ότι το σώμα δεν μπορεί να διατηρήσει αυτή την κατάσταση, θα ηρεμήσει από μόνο του μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες. Αυτές οι καθυστερημένες αντιδράσεις στο άγχος μπορεί να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην ψυχική ευεξία. Κάποιες φορές, αντί να υποχωρήσουν εντείνονται καθώς περνάει ο καιρός επιβαρύνοντας σημαντικά την ψυχική υγεία των επιζησάντων ή των μαρτύρων του τραυματικού γεγονότος.
Η συνηθέστερη διαταραχή μετά από ένα δυστύχημα είναι η Μετατραυματική Αγχώδης Διαταραχή (PTSD). Οι επιπτώσεις της μετατραυματικής διαταραχής έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική υγεία καθώς και στις προσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις του ατόμου.
O κρατικός μηχανισμός οφείλει να λάβει μέτρα για την αποτροπή επανάληψης παρόμοιων περιστατικών και να παράσχει επαρκή υποστήριξη και πρόσβαση σε υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν τους επιζήσαντες, τις οικογένειες των θυμάτων και τους εργαζόμενους να ανακάμψουν από το συμβάν και να προχωρήσουν στην επαγγελματική και προσωπική τους ζωή.
Εάν μετά από κάποιο ατύχημα παρατηρείτε επίμονα συναισθήματα δυσφορίας ή απελπισίας και αισθάνεστε ότι μετά βίας μπορείτε να ανταπεξέλθετε στις καθημερινές σας υποχρεώσεις και δραστηριότητες, συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας το συντομότερο δυνατόν.