Η μικρή απόσταση μεταξύ της πληροφόρησης και της παραπληροφόρησης

Η μικρή απόσταση μεταξύ της πληροφόρησης και της παραπληροφόρησης

Στη σύγχρονη εποχή, περίπου 5,000,000,000 πληροφορίες δημιουργούνται και διακινούνται καθημερινά. Είναι όμως πραγματικά δύσκολο να διακρίνει κανείς την εγκυρότητά τους και να αποδομήσει αυτές που στηρίζονται σε παρανοήσεις του πληροφοριοδότη, σε θεωρίες συνωμοσίες, σε ψεύδη ή είναι κατασκευασμένες με στόχο την παραπλάνηση.

Ο βομβαρδισμός που δεχόμαστε μετά την έκρηξη των κοινωνικών δικτύων απαιτεί την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων για την αποκρυπτογράφηση της αλήθειας. Δεν αρκεί πλέον η αποκτηθείσα γνώση, αλλά χρειάζεται προσαρμογή και ευελιξία στις νέες συνθήκες μεταφοράς της πληροφορίας. Για παράδειγμα για να επιβεβαιώσουμε την εγκυρότητα ενός ισχυρισμού στα κοινωνικά δίκτυα, είναι απαραίτητο να ελέγξουμε αν υπάρχουν πηγές που ενισχύουν την αξιοπιστία της πληροφορίας και παράλληλα να διαβάσουμε τα σχόλια κάτω από την ανάρτηση, τα οποία συνεισφέρουν στην αναζήτηση της αλήθειας ή και όχι.

Τις περισσότερες φορές η πληροφορία παρουσιάζεται μ΄έναν τρόπο που συμπίπτει με τα πιστεύω και τις απόψεις του ατόμου που τη διακινεί. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό, αλλά επιβάλλεται να στηρίζεται από επιχειρήματα, αναφορές και πηγές και να ακολουθεί μία λογική ακολουθία. Δυστυχώς τόσο στα κοινωνικά δίκτυα, όσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο τεχνικές πειθούς που στόχο έχουν την προπαγάνδα και την αποδυνάμωση της κριτικής σκέψης.

Ad hominem: επίθεση στον αντίπαλο, αντί για επίθεση στα επιχειρήματά του.

Ad nauseam: η ασταμάτητη επανάληψη μιας ιδέας, ενός συνθήματος από διάφορα μέσα έτσι ώστε να αρχίζει να εκλαμβάνεται ως αληθής. Χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους πολιτικούς, ιδίως όταν έχουν εξασφαλίσει την χειραγώγηση των μέσων.

Επίκληση στον φόβο: διαχέω τον πανικό για να πείσω ότι είναι χρήσιμη μια αλλαγή, που αλλιώς θα ήταν πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτή.

Η επιβολή των πολλών: παρουσιάζω αυτό που κάνουν όλοι ή αγοράζουν όλοι δημιουργώντας «μόδες», με στόχο να πείσω τον δέκτη της πληροφορίας ότι πρέπει να ακολουθήσει το ρεύμα.

Συμμετοχή στην επιτυχία/ευτυχία: η προβολή διάσημων, ελκυστικών και χαρούμενων ανθρώπων και η σύνδεσή τους με ένα προϊόν ή μία ιδεολογία για να παρακινήσει την ταύτιση με τους ανθρώπους και κατά συνέπεια με το προϊόν ή την ιδεολογία.

Μεγάλο Ψέμα: για να κάνω ένα ψέμα να φανεί αληθές το παρουσιάζω μεταξύ αληθινών γεγονότων. Με αυτόν τον τρόπο ο αποδέκτης της πληροφορίας έχει την τάση να πιστέψει το ψέμα μια που αναγνωρίζει ως αληθείς τις υπόλοιπες πληροφορίες.

Πλάνη Άσπρου-Μαύρου: ψευδο-δίλημμα που επιτρέπει μόνο δύο επιλογές, ώστε να αναγκαστείς να επιλέξεις κάποια από τις δύο, ακόμα κι αν δεν συμφωνείς με καμία.

Δαιμονοποίηση  της αντίθετης άποψης: βασική τεχνική της προπαγάνδας, όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εχθρός. Η τεχνική αυτή εύκολα υιοθετείται και εντείνει τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, χωρίς πραγματικό έρισμα, όχι μόνο στην πολιτική και την οικονομική στρατηγική αλλά ακόμα και στις τέχνες (π.χ. έντεχνη vs pop μουσική).

Διαμόρφωση αφηγήματος: είναι η κοινωνική κατασκευή  ενός κοινωνικού φαινομένου συχνά από μέσα μαζικής ενημέρωσης με στόχο την επιρροή στις αντιλήψεις  του ατόμου.

Ετικετοποίηση: είναι η απόδοση μιας αρνητικής ετικέτας σε αυτόν που έχει διαφορετική άποψη, έτσι ώστε να αποδυναμώνεται η άποψη αυτή.

Ασάφεια: η μεταφορά μιας πληροφορίας με γενικεύσεις,  χωρίς σαφείς δείκτες όπως το κόστος, ο χρονικός προσδιορισμός κλπ.

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να πεισθούμε να αγοράσουμε κάτι, να ψηφίσουμε κάποιον ή να ακολουθήσουμε ένα κίνημα. Το like ή το dislike  σε μία πληροφορία, σήμερα είναι πιο άμεσο και εύκολο από ποτέ. Είναι καθήκον μας όμως, πριν συμφωνήσουμε με κάτι που αναρτάται ή πριν το διαδώσουμε να εξακριβώσουμε την εγκυρότητα και την αξιοπιστία των λεγομένων, γιατί αλλιώς συμβάλλουμε, έστω και άθελά μας στη διασπορά ψευδών ειδήσεων.



Το psygrams.com σέβεται την ιδιωτικότητά σας

Επιβεβαιώστε εάν αποδέχεστε την παρακολούθηση του Google Analytics. Μπορείτε επίσης να απορρίψετε την παρακολούθηση, ώστε να μπορείτε να συνεχίσετε να επισκέπτεστε τον ιστότοπό μας χωρίς να αποστέλλονται δεδομένα στο Google Analytics.