21 Ιαν Μαθήματα ηγεσίας από το ζωικό βασίλειο
Οι ακμάζουσες επιχειρήσεις διαθέτουν δύο κοινά χαρακτηριστικά – καλή ηγεσία και ομαδική εργασιακή κουλτούρα, χαρακτηριστικά που είναι εμφανή και στην αλληλεπίδραση των ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον. Κατά καιρούς μάλιστα διάφοροι ερευνητές μελετώντας τα ζώα εξέτασαν τα στοιχεία της ηγεσίας σε διάφορα είδη του ζωικού βασιλείου, δίνοντας έμφαση στα στοιχεία επιβίωσης και αλληλεπίδρασης, όπως στη μετακίνηση τους, στον τρόπο απόκτησης τροφής, στη διαμεσολάβηση μεταξύ συγκρούσεων και στις αλληλεπιδράσεις των ζώων που συμβιώνουν κατά ομάδες ή εμπλέκονται σε μάχες επιβίωσης και εξουσίας. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να αντλήσουμε μερικά θετικά παραδείγματα αποκωδικοποιώντας τη συμπεριφορά των ζώων για να σκιαγραφήσουμε τα χαρακτηριστικά του καλού ηγέτη.
Λιοντάρια: Παρά την επιβλητική τους φύση, τα λιοντάρια συγκαταλέγονται στα πιο δίκαια είδη -συνεργάζονται στην εκτροφή απογόνων και μοιράζονται δίκαια το φαγητό τους-. Έχοντας ηγετικό ρόλο στη κοινωνία των ζώων, τα λιοντάρια μας υπενθυμίζουν ότι ανεξάρτητα από την εξουσία ή την κατάταξη, ένας καλός ηγέτης γνωρίζει ότι η φροντίδα εντός της οργάνωσης επιφέρει επιτυχία και ισορροπία.
Λεοπαρδάλεις: Η λεοπάρδαλη είναι ένα ευκίνητο, προσαρμοστικό και ευέλικτο ζώο, που άλλες φορές αξιοποιεί την υπομονή του και άλλες φορές την ταχύτητα και την ευκινησία του για να αποφύγει εχθρούς ή να τραφεί. Οι λεοπαρδάλεις μας διδάσκουν ότι για να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερες επιτυχίες και ευκαιρίες χρειάζεται να είμαστε προσαρμοστικοί και να μην επαναπαυόμαστε σε συγκεκριμένες τεχνικές, αλλά να επαναξιολογούμε τις εκάστοτε συνθήκες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Χήνες: Πετούν σε σχηματισμούς διατηρώντας την ηγεσία και επιλέγοντας στρατηγικές θέσεις κατά την πτήση, υποστηρίζοντας η μία την άλλη. Οι χήνες μας εφιστούν την προσοχή στη συνεργασία και τη δύναμη της ομάδας, ενώ ταυτόχρονα μας δείχνουν ότι κάθε μέλος της ομάδας χρειάζεται να αξιοποιείται με βάση τις ικανότητές του για να επιτευχθεί ο τελικός στόχος.
Μυρμήγκια: Επιμελή και εργατικά, τα μυρμήγκια φημίζονται για την καλή συνεργασία και την στοχοπροσήλωσή τους, ώστε να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους για το μέλλον, αποθηκεύοντας τροφή για τις λιτές ημέρες της κακοκαιρίας. Τα μυρμήγκια μας υπενθυμίζουν ότι η σκληρή δουλειά χρειάζεται οργάνωση και προνοητικότητα.
Δελφίνια: Τα δελφίνια δεν ανταποκρίνονται θετικά σε απειλές ή τιμωρίες οποιουδήποτε είδους, αλλά στους επαίνους και στην ενθάρρυνση. Ένας καλός ηγέτης μπορεί να διδαχθεί πολλά από τα δελφίνια για τον τρόπο που αξιολογεί, εκπαιδεύει και επικοινωνεί με την ομάδα του.
Χαμαιλέοντες: Παρότι έχουν συνδυαστεί με το καμουφλάζ, φαίνεται ότι στην πραγματικότητα αλλάζουν το χρώμα του δέρματος τους για να δείξουν τη διάθεσή τους, να επικοινωνήσουν με άλλα ζώα του είδος τους, ως αντίδραση στο κλίμα ή για να προσελκύσουν συντρόφους για αναπαραγωγή. Αλλάζουν λοιπόν χρώμα λόγω φυσιολογικών παραγόντων (υγρασία και θερμοκρασία αέρα, φωτισμός), αλλά και λόγω συναισθηματικών παραγόντων (επιθετικότητα, φόβος, επιθυμία ζευγαρώματος). Οι χαμαιλέοντες, πέρα από τη σημασία της προσαρμοστικότητας, μας διδάσκουν και τη σημασία της επικοινωνίας. Η δυνατότητα προσαρμογής στην αλλαγή είναι σαφώς ζωτικής σημασίας, π.χ. διασφαλίζει ότι μπορούμε να ενταχθούμε σε νέες ομάδες ή να ξεκινήσουμε νέες συνεργασίες, ενώ παράλληλα η ειλικρινής επικοινωνία επιφέρει ισορροπία, μειώνει τις συγκρούσεις και μας οδηγεί συνήθως στα επιθυμητά αποτελέσματα με τις λιγότερες παράπλευρες απώλειες.
Λύκοι: Οι αγέλες των λύκων έχουν ιεραρχική δομή με το άλφα αρσενικό και θηλυκό ως ηγέτες να έχουν προκαθορισμένους ρόλους και ευθύνες, όπως η προστασία της αγέλης ή το κυνήγι για την εξασφάλιση τροφής. Επιπλέον, οι λύκοι χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό ουρλιαχτού και «γλώσσας σώματος» για να επικοινωνούν σε κοντινές και μακρινές αποστάσεις, να προειδοποιούν για απειλές και να επιβιώνουν μαζί. Οι καλοί ηγέτες γνωρίζουν ότι για να λειτουργήσει αποτελεσματικά και να επιβιώσει μια ομάδα ή για να είναι επιτυχημένη μια συνεργασία, χρειάζεται να υπάρχουν ξεκάθαροι ρόλοι και ευθύνες, καλή επικοινωνία και συνεργατικό κλίμα.
Τα παραδείγματα είναι σίγουρα πολύ περισσότερα, αλλά στην ουσία όλα δείχνουν ότι οι επιτυχημένοι ηγέτες είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν ευθύνες, παρέχουν τα περισσότερα οφέλη για τις ομάδες τους και δεν υποτιμούν την αναγκαιότητα της συνεργασίας.