10 Σεπ Μπορούμε να αλλάξουμε τη συναισθηματική μας μνήμη;
Όλοι έχουμε κατά καιρούς διηγηθεί γεγονότα που μας έχουν μείνει «αξέχαστα». Είναι πιο πιθανό μάλιστα να θυμηθούμε συναισθηματικά φορτισμένες εικόνες από στιγμές της ζωής μας, παρά ουδέτερες. Αυτό συμβαίνει γιατί τα συναισθήματα και οι αναμνήσεις μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.
Αναπόφευκτα, οι συναισθηματικές εμπειρίες, καλές ή κακές, αφήνουν έντονα ίχνη στον εγκέφαλό μας. Στην ουσία η συναισθηματική μνήμη αναφέρεται στη μνήμη εμπειριών που μας προκάλεσαν κάποια συναισθηματική αντίδραση ή γενικότερα γεγονότων που προκάλεσαν κάποια αλλαγή στο επίπεδο της διέγερσής μας.
Οτιδήποτε συνδέεται με τις αισθήσεις μας μπορεί να πυροδοτήσει μία συναισθηματική ανάκληση. Ενεργοποιώντας μια υπάρχουσα μνήμη που έχει συναισθηματική σημασία για εμάς, ένα αντικείμενο, γεγονός ή άτομο μπορεί να μας κάνει να βιώσουμε ξανά τα ίδια συναισθήματα. Για παράδειγμα, όταν βρεθούμε σε ένα πάρτι, μπορεί να νιώσουμε συμπάθεια για κάποιο άτομο που δεν γνωρίζουμε, επειδή έχουμε συνδέσει το άρωμά του με όμορφες αναμνήσεις ή με κάποιο αγαπημένο πρόσωπο.
Οι συναισθηματικές αναμνήσεις εξυπηρετούν εξελικτικά έναν σκοπό (π.χ. μας βοηθούν να είμαστε πιο προσεκτικοί) και κάποιες φορές είναι χρήσιμες στη λήψη αποφάσεων ή όταν θέλουμε να προετοιμαστούμε για κάτι. Δυστυχώς όμως δεν μπορούμε να επιλέξουμε ποιες θέλουμε vα κρατήσουμε. Αν και μπορούμε κάποιες φορές να καταλάβουμε τι ενεργοποιεί τις συναισθηματικές μας αναμνήσεις και να δώσουμε κάποιες ερμηνείες, δεν μπορούμε να τις σβήσουμε από τη μνήμη μας. Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να αλλάξουμε τις αντιδράσεις μας που έρχονται ως απάντηση σε αυτές. Άλλωστε, όλες οι συναισθηματικές μας αναμνήσεις είναι ένα σημαντικό μέρος αυτού που έχουμε γίνει και μπορούν να μας διδάξουν εξαιρετικά μαθήματα ακόμα και αν κάποιες φορές είναι οδυνηρές.
Πολλές πτυχές της μνήμης, συμπεριλαμβανομένων των συναισθηματικών συσχετισμών, είναι εύπλαστες. Ένα χρόνο μετά από ένα συμβάν, αλλάζει το 50% των λεπτομερειών που μπορούμε να θυμηθούμε, ενώ το πιθανότερο είναι να θυμόμαστε λεπτομέρειες που σχετίζονται με τον χρόνο και τον τόπο, παρά τι κάναμε αμέσως πριν ή μετά. Ένα επίσης εκπληκτικό εύρημα είναι ότι διαμορφώνουμε τις αναμνήσεις μας όταν αρχίζουμε να τις διηγούμαστε. Όταν δηλαδή από την οπτική μνήμη μεταφερόμαστε στη λεκτική, οι λέξεις που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την αποθηκευμένη ανάμνησή μας. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς μας δίνει την ευκαιρία σταδιακά να επαναπροσδιορίσουμε τις αρνητικές συναισθηματικές μας αναμνήσεις, αλλάζοντας μόνο το περιεχόμενο των λέξεων, όταν αναφερόμαστε σε αυτές.