13 Ιούλ Ο φόβος για τον αριθμό 13
Ο αριθμός 13 στη δυτική κουλτούρα συχνά συνδέεται με προκαταλήψεις για κακή τύχη. Κι όμως, ο παράλογος φόβος για τον αριθμό 13 έχει περιγραφεί ήδη από το 1800 υπό τον όρο «triskaidekaphobia» (τρεισκαίδεκα+φόβος-phobía), κατά την ελληνική απόδοση «δεκατριοφοβία», ενώ αποτυπώθηκε και γραπτά από τον αμερικάνο ψυχίατρο και νευρολόγο Isador Coriat στις αρχές του 20ού αιώνα και αργότερα, το 1953, και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Φαίνεται να περιγράφει τα άτομα που φοβούνται ή αποφεύγουν οτιδήποτε περιλαμβάνει τον αριθμό 13. Η triskaidekaphobia είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι αρχιτέκτονες σχεδίασαν κτίρια προσπερνώντας την αρίθμηση του δεκάτου τρίτου ορόφου, συνθήκη που έχει παρατηρηθεί και στην αρίθμηση καταστρωμάτων πλοίων ή δωματίων ξενοδοχείων, σε ονομασίες δρόμων κ.ά.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν την κακή φήμη του αριθμού 13. Οι ρίζες των προκαταλήψεων για τον αριθμό 13 ανιχνεύονται κυρίως στη Βίβλο και τον Μεσαίωνα. Μερικοί αναφέρουν σαν έναυσμα τον Μυστικό Δείπνο, καθώς τότε ο Ιησούς προδόθηκε από τον μαθητή του Ιούδα τον Ισκαριώτη, 13ο στη σειρά. Άλλοι αναφέρουν τα σεληνιακά ημερολόγια και την μελλοντική προσθήκη του 13ου μήνα ώστε να συγχρονιστούν οι ηλιακοί και σεληνιακοί κύκλοι ή αρχαίες ινδουιστικές πεποιθήσεις, ενώ κάποιοι εντοπίζουν την πηγή της δεισιδαιμονίας πίσω από τη σκανδιναβική μυθολογία αναφέροντας ένα αιματηρό δείπνο στο σπίτι του θεού Odin, όπου μετά την εισβολή του Loki, θεού του κακού και της αναταραχής, παραβρίσκονταν συνολικά 13 άτομα.
Ο δε συνδυασμός της Τρίτης με τον αριθμό 13 για την Ελλάδα και τις ισπανόφωνες χώρες φαίνεται να αποτελεί συνδυασμό μεγάλης κακοτυχίας και γρουσουζιάς. Η ελληνική παράδοση αυτής της σύνδεσης πιθανόν ξεκίνησε από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου 1453, ημέρα Τρίτη με το άθροισμα του έτους να ισούται με 13. Για τις ισπανόφωνες χώρες, η Τρίτη που στα ισπανικά προφέρεται «Martes» επιφορτίζεται αρνητικά πιθανότατα επειδή ετυμολογικά προέρχεται από τον Mars (Άρη), θεό του πολέμου κατά τη ρωμαϊκή παράδοση. Για τις αγγλοσαξονικές κυρίως χώρες, αλλά και τη Γαλλία, Γερμανία και Πορτογαλία, ως αντίστοιχη ημέρα κακοτυχίας αναφέρεται η «Παρασκευή και 13».
Μέχρι και σήμερα ο όρος triskaidekaphobia κυριαρχεί στις διαδικτυακές αναζητήσεις, πιθανόν λόγω της γλωσσικής του ιδιαιτερότητας, καθώς η ονομασία έχει αρχαιοελληνικές ρίζες. Σε ορισμένες περιοχές παρόλα αυτά, το 13 χαίρει μεγάλης αποδοχής, για παράδειγμα στο Χονγκ Κονγκ και το Μακάο, επειδή ο αριθμός 13 ηχητικά θυμίζει τις καντονέζικες λέξεις “σίγουρος ότι θα ζήσει”, θεωρείται τυχερός.