26 Δεκ Πώς ορίστηκε η 1η Ιανουαρίου ως η πρώτη μέρα του έτους;
Οι πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο και σε όλη την ιστορία έχουν τιμήσει το τέλος ενός έτους και την αρχή ενός άλλου με ειδικά φαγητά, μουσική και άλλες τελετουργίες. Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία για τη σημερινή γιορτή και τις σχετικές παραδόσεις της.
Ποιος έκανε την 1η Ιανουαρίου την πρώτη του έτους;
Κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας, οι πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο ανέπτυσσαν ολοένα και πιο εξελιγμένα ημερολόγια, συνδέοντας συνήθως την πρώτη ημέρα του έτους με κάποιο γεωργικό ή αστρονομικό γεγονός. Στην Αρχαία Ελλάδα η πρώτη του έτους συνδεόταν με τη νουμηνία (την εμφάνιση της νέας σελήνης) και υπολογίζεται ότι σύμφωνα με το αττικό ημερολόγιο γιορτάζονταν στις 15 Ιουλίου. Στην Αίγυπτο, το έτος άρχιζε με την ετήσια υπερχείλιση του Νείλου, η οποία συνέπιπτε με την ανατολή του άστρου Σείριου. Η πρώτη ημέρα του σεληνιακού νέου έτους (που ονομάζεται επίσης κινεζικό νέο έτος), εν τω μεταξύ, συνέβαινε με τη δεύτερη νέα σελήνη, μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Στην αρχαία Ρώμη, το αρχικό ημερολόγιο το οποίο αποτελείτο από 10 μήνες και 304 ημέρες, όριζε την έναρξη κάθε νέου έτους με την εαρινή ισημερία και δημιουργήθηκε από τον Ρωμύλο, τον ιδρυτή της Ρώμης, τον όγδοο αιώνα π.Χ.
Με την πάροδο των αιώνων, το ημερολόγιο χάθηκε από τον συγχρονισμό με τον ήλιο, και το 46 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας αποφάσισε να λύσει το πρόβλημα, συμβουλευόμενος τους σημαντικότερους αστρονόμους και μαθηματικούς της εποχής του. Εισήγαγε το Ιουλιανό ημερολόγιο, το οποίο μοιάζει πολύ με το πιο σύγχρονο Γρηγοριανό ημερολόγιο που χρησιμοποιούν σήμερα οι περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισής του, ο Καίσαρας καθιέρωσε την 1η Ιανουαρίου ως πρώτη ημέρα του έτους, εν μέρει για να τιμήσει τον Ιανό, ρωμαϊκό θεό της αρχής, του οποίου τα δύο πρόσωπα του επέτρεπαν να κοιτάζει πίσω στο παρελθόν και μπροστά στο μέλλον.
Στη μεσαιωνική Ευρώπη, οι χριστιανοί ηγέτες αντικατέστησαν την 1η Ιανουαρίου ως πρώτη του έτους με ημέρες που είχαν μεγαλύτερη θρησκευτική σημασία, όπως η 25η Δεκεμβρίου (η επέτειος της γέννησης του Ιησού) και η 25η Μαρτίου (η γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) ώσπου ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ επανέφερε την 1η Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιά το 1582.