04 Ιαν Πότε το στρες είναι φίλος σας και πότε εχθρός σας;
Ενώ το άγχος προέρχεται από εσωτερικούς μηχανισμούς σκέψης, το στρες είναι μια αντίδραση σε εξωτερικούς παράγοντες. Όπως όλα τα θηλαστικά, είμαστε προγραμματισμένοι να κινητοποιούμε έναν εσωτερικό συναγερμό ως αντίδραση σε εξωτερικά απειλητικά ερεθίσματα. Χιλιάδες χρόνια πριν, αυτός ο συναγερμός βοηθούσε να ξεφύγουμε από ένα αρπακτικό ή άλλες καταστάσεις όπου έπρεπε να σκεφτούμε και να δράσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα για να εξασφαλίσουμε την επιβίωσή μας.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το στρες δεν είναι εγγενώς κακό: όταν βρίσκεστε υπό πίεση και πρέπει να αντιδράσετε γρήγορα και να είστε σε εγρήγορση, ο εγκέφαλός σας απελευθερώνει μια ορμόνη που ονομάζεται κορτιζόλη. Αυτό θα αυξήσει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή σας πίεση και θα εκτρέψει πόρους μακριά από άλλες εργασίες -όπως οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις- για να βοηθήσει το σώμα σας να επικεντρωθεί σε πιο άμεσες ανάγκες. Η κορτιζόλη αυξάνει επίσης την πλαστικότητα του εγκεφάλου σας: αυτό σημαίνει ότι είστε σε θέση να σκέφτεστε και να θυμάστε καλύτερα. Το βραχυπρόθεσμο στρες δεν είναι κακό για εμάς και ο εγκέφαλός μας είναι στην πραγματικότητα σχεδιασμένος να βελτιστοποιεί τις αντιδράσεις μας υπό συνθήκες στρες: μόνο το 10% περίπου των υποδοχέων κορτιζόλης είναι κανονικά κατειλημμένοι, ενώ το υπόλοιπο 90% είναι απλώς ένα απόθεμα που περιμένει την αντίδραση στο στρες.
Το στρες γίνεται επικίνδυνο όταν ξεπερνά αυτές τις σύντομες εκρήξεις που αντιμετωπίζονται γρήγορα. Η κορτιζόλη είναι νευροτοξική σε μεγάλες ποσότητες και το χρόνιο στρες είναι επιζήμιο. Τμήματα των νευρώνων σας θα συρρικνωθούν, ορισμένοι νευροδιαβιβαστές που είναι καλοί σε μικρές ποσότητες αλλά κακοί σε μεγάλες θα υπερπαραχθούν και θα προκαλέσουν παρενέργειες που συνδέονται με ψυχικές ασθένειες.
Θα καταλάβετε ότι έχετε υπερβεί τα επίπεδα στρες που αντέχετε όταν δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε, έχετε πρόβλημα να φάτε, πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές και γενικότερα όταν έχετε σωματικά συμπτώματα και δεν μπορείτε να χαλαρώσετε. Το άγχος γίνεται πρόβλημα όταν αρχίζει να καταλαμβάνει τη ζωή σας. Το κλειδί για τη διαχείριση του στρες είναι να εντοπίσετε τους κακούς στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή σας και να αναπτύξετε υγιείς τρόπους αντιμετώπισής τους:
- Εξαλείψτε το άγχος όπου μπορείτε. Μαθαίνοντας πώς να λέτε συχνότερα “όχι”, να μην υπεραναλαμβάνετε, και να διαχειρίζεστε τον χρόνο σας πιο αποτελεσματικά, το επίπεδο του άγχους σας θα μειωθεί.
- Αποδεχτείτε ότι υπάρχουν γεγονότα που δεν μπορείτε να ελέγξετε. Υπάρχουν πράγματα στη ζωή που δεν μπορείτε να ελέγξετε, όπως η συμπεριφορά κάποιου άλλου. Αντί να αγχώνεστε για αυτά που δεν μπορείτε να ελέγξετε, επικεντρωθείτε σε αυτά που μπορείτε να ελέγξετε και στην επίλυση του προβλήματος. Με αυτόν τον τρόπο, διοχετεύετε την ενέργειά σας εκεί όπου μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική.
- Επιλέξτε μία θετική στάση ζωής. Οι αρνητικές σκέψεις μπορούν να οδηγήσουν σε αρνητική συμπεριφορά, ενώ η θετική στάση μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση των δύσκολων καταστάσεων. Προσπαθήστε να σκέφτεστε θετικά, αναζητώντας τα θετικά σε κάθε κατάσταση, είτε μαθαίνετε από τα λάθη σας είτε χρησιμοποιείτε τις μεγάλες προκλήσεις ως χρόνο για προσωπική ανάπτυξη. Επιπλέον, το να σκέφτεστε όλα τα πράγματα που εκτιμάτε στη ζωή σας, συμπεριλαμβανομένων των δικών σας θετικών ιδιοτήτων, μπορεί να αλλάξει την προοπτική σας.
- Δεχτείτε βοήθεια. Εμπιστευτείτε την οικογένεια και τους φίλους σας ή απευθυνθείτε σε κάποιον επαγγελματία. Είναι σημαντικό να εκφράζετε τα συναισθήματά σας, αντί να τα κλείνετε μέσα σας, γιατί αυτό μπορεί να αυξήσει το άγχος σας.
- Προσθέστε τεχνικές χαλάρωσης στην καθημερινή σας ρουτίνα. Η χαλάρωση προάγει τη συνολική υγεία και σας δίνει την ευκαιρία να αποστασιοποιηθείτε και να καθαρίσετε το μυαλό σας.
- Μείνετε υγιείς. Μια ισορροπημένη διατροφή διασφαλίζει ότι το σώμα σας είναι καλύτερα προετοιμασμένο να καταπολεμήσει το στρες. Η άσκηση χαλαρώνει το σώμα και το μυαλό σας, ενώ βελτιώνει τη διάθεσή σας.
- Ξεκουραστείτε καλά τη νύχτα. Η επαρκής ξεκούραση είναι σημαντική γιατί δίνει στο σώμα σας χρόνο να ανακάμψει από τα στρεσογόνα γεγονότα και σας προετοιμάζει για να αντιμετωπίσετε νέες προκλήσεις την επόμενη μέρα.