27 Ιαν Τελικά υπάρχει τοξική θετικότητα;
Η θετικότητα είναι εξαιρετικά σημαντική στην καθημερινή ζωή. Η αξία της έχει μελετηθεί εκτενώς και οι έρευνες δείχνουν ότι συμβάλλει σημαντικά στην ψυχική ισορροπία. Αναμφίβολα μια γενικά θετική στάση δεν είναι επιβλαβής, ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να σκέφτεται συνεχώς θετικά.
«Να είσαι θετικός!», «Δες τη θετική πλευρά», «Όλα θα πάνε καλά»
Η πεποίθηση ότι πρέπει να παραμένουμε θετικοί ακόμη και σε άσχημες καταστάσεις είναι γνωστή ως τοξική θετικότητα. Θα μπορούσε να είναι αυτοπροκαλούμενη ή να προωθείται από κάποιον άλλον. Η τοξική θετικότητα επιβάλλει τη θετική σκέψη ως τη μόνη λύση στα προβλήματα που προκύπτουν και οδηγεί κάποιους ανθρώπους να λειτουργούν σχεδόν εμμονικά προς αυτήν την κατεύθυνση. Στην πραγματικότητα, όταν η θετικότητα χρησιμοποιείται για να καλύψει ή να αποσιωπήσει την ανθρώπινη εμπειρία, γίνεται τοξική, ακριβώς όπως οτιδήποτε συμβαίνει σε υπερβολικό βαθμό. Η ιδέα ότι κάποιος πρέπει να έχει θετική νοοτροπία και να αποπνέει ανά πάσα στιγμή μόνο θετικά συναισθήματα και σκέψεις, οδηγεί κάποιους ανθρώπους στο να απαξιώνουν τα συναισθήματα που δεν έχουν θετική χροιά.
Η τοξική θετικότητα είναι ένας τρόπος αντίδρασης στον εσωτερικευμένο πόνο ή σε σχέση με τα βιώματα κάποιου άλλου, που μοιάζει περισσότερο με έλλειψη ενσυναίσθησης. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της προσφοράς θετικής ενθάρρυνσης και της εξαναγκαστικής θετικότητας. Λειτουργεί επίσης σαν μηχανισμός άμυνας. Αναπτύσσεται από τους ανθρώπους επειδή νιώθουν άβολα με τα δύσκολα συναισθήματα και τα αποφεύγουν πάση θυσία. Η καταπίεση των αρνητικών συναισθημάτων μπορεί όμως να βλάψει σημαντικά τη σωματική και ψυχική υγεία ενός ατόμου. Η τοξική θετικότητα ενισχύει την καταστολή των αρνητικών συναισθημάτων με αποτέλεσμα την αποφυγή, την ελαχιστοποίηση ή την ακύρωση της ανθρώπινης συναισθηματικής εμπειρίας και συχνά αποτρέπει τους ανθρώπους από το να αναζητήσουν υποστήριξη. Η θετική προκατάληψη για παράδειγμα μπορεί να οδηγήσει τα άτομα που βιώνουν κακοποίηση να υποτιμούν τη σοβαρότητά της και να παραμένουν σε κακοποιητικές σχέσεις. Όταν ένα άτομο αδυνατεί να νιώσει θετικά, μπορεί να νιώθει ότι αποτυγχάνει, γεγονός που επιδρά στην αυτοεκτίμηση. Η τοξική θετικότητα μπορεί ακόμα να οδηγήσει στην υποτίμηση μιας απώλειας και να εντείνει τη θλίψη, να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη διαπροσωπική επικοινωνία και να απομονώσει τα άτομα που βιώνουν δυσκολίες ή να τα αποτρέψει από το να ζητήσουν βοήθεια.
Στην πραγματικότητα, τα συναισθήματα λειτουργούν προειδοποιητικά και είναι ουδέτερα ως προς την αξία τους, αν και εντείνουν την αίσθηση ευτυχίας ή θλίψης. Χρειαζόμαστε όμως όλα τα συναισθήματά μας. Το άγχος, για παράδειγμα, μπορεί να προειδοποιεί ένα άτομο για μια επικίνδυνη συνθήκη ή για έναν ηθικό ενδοιασμό, ενώ ο θυμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση απέναντι στην αδικία ή την κακομεταχείριση. Αντίστοιχα, η στεναχώρια είναι απαραίτητη γιατί μας ωθεί στο να ζητήσουμε κοινωνική υποστήριξη, βοηθά στην αποδοχή των αρνητικών γεγονότων και διευκολύνει τη μετάβαση σε μια νέα φάση ζωής.